انسان و آزادی ها

انواع آزادی 

در مقوله آزادی، شش نوع آزادی را می توان ذكر كرد:

 

1- آزادی عقیده: آزادی عقیده در سه بعد مطرح می شود:

 

بعد یكم- اصل معتقد بودن. یعنی آیا انسان ها در این كه اعتقاد داشته باشند، آزاد هستند یا نه؟ آیا انسان ها آزادند كه بدون اعتقاد زندگی كنند. هر انسانی دارای اعتقاد است و محال است كه انسان در این عالم بدون اعتقاد زندگی كند، زیرا هر انسانی باید تفسیری برای زندگی خود داشته باشد، حتی اگر كسی ادعا كند كه بدون اعتقاد زندگی خواهد كرد، این ادعا نوعی اعتقاد است.

 

بعد دوم- آیا انسان ها آزادند كه در همه عمر بر یك اعتقاد باشند یا نه؟ آیا انسان ها آزادند كه عقیده خود را رها سازند یا نه؟ اصولا بسیاری از انسان ها اعتقادات خود را كم تر تغییر می دهند، ولی گاه انسانهایی یافت می شوند كه به جهت تغییر در اندیشه و تحول نظام روانی خود، از عقیده ای دست می شویند و به سوی اعتقادی دیگر می روند. اگر تغییر عقیده ریشه در حقایق عالی داشته باشد، نشانه رشد روحی فرد است.

 

بعد سوم- حقایقی است كه انسان ها به عنوان اعتقاد برای خود انتخاب می كنند. این حقایق مربوط به پنج موضوع زیر می باشد:

1- حقایقی پیرامون اجزای جهان هستی، نظیر قانون مندی همه اجزاء جهان آفرینش.

2- حقایق مربوط به كل هستی، مانند: هدفداری جهان آفرینش.

3- حقایق مربوط به اجزایی از انسان، مانند: شناسایی اجزای بدن.

4- حقایق مربوط به كل موجودیت انسان، نظیر آن كه قابلیت ترقی و اعتلاء انسان.

5- حقایق مربوط به بایستگی ها و شایستگی های انسان، نظیر اعتلاء انسان با تهذیب نفس.

چون موجودیت انسان بالا اعتقادات فوق قابل تفسیر نیست، بنا بر این نباید با تمسك به آزادی عقیده، بی اعتنایی به این امور را تجویز كرد، زیرا كه در این صورت زندگی انسان پوچ و غیرقابل تفسیر خواهد شد.

 

2- آزادی اندیشه : آزادی اندیشه را نمی توان نفی كرد. در قرآن صدها آیه در جهت لزوم تعقل و تفكر وارد شده است. اگر تفكر پیرامون واقعیات مربوط به انسان و جهان، آزاد نمی بود، هرگز خداوند دستور به اندیشیدن درباره آن ها را نمی داد. همان طور كه آزادی در عقیده نباید به حدی برسد كه حیات آدمی را تفسیرناپذیر كند، آزادی اندیشه نیز نباید منجر به سقوط یا بی اعتنایی به حیات، و یا مزاحم فعالیت های مغزی و روانی شود.

 

اندیشه باید در جهت حیات معقول به كار گرفته شود، نه سانسور خود. اندیشیدن پیرامون عالم طبیعت و ابعاد طبیعی انسان، بدون هیچ قید و شرطی آزاد است، مگر در مواردی كه نتایج آن به ضرر بشریت تمام شود. پیرامون موضوعات مربوط به هویت انسان و بایستگی ها و شایستگی های او، باید قانونی برای اندیشه وجود داشته باشد، زیرا ذوق ها و آرمان های پذیرفته شده و شرایط فرهنگی و اجتماعی، در روش اندیشه و انتخاب اصول موضوعه انسان دخالت دارد. برای جلوگیری از اختلال در مغزها و روان های افراد جامعه و پرهیز از غوطه ور شدن در خیالات، باید قانونی وجود داشته باشد كه عبارت است از: "هدف قرار دادن كشف و شناخت حیات معقول انسان ها در جهانی معقول و هدفدار".

 

3- آزادی بیان و تبلیغ : آزادی بیان و تبلیغ باید معقول باشد. در غرب، آزادی بیان به صورت مطلق مطرح شده، و هیچ حدی برای آن وجود ندارد. این سخن از ولتر معروف است كه:

 

"من با این سخنی كه تو می گویی، مخالفم، ولی حاضرم به خاطر این كه تو این سخن را آزادانه بیان كنی، زندگی خود را از دست بدهم."

 

من نمی دانم ارزش جان ولتر برای خود او چه قدر بوده است!؟ و باز نمی دانم اگر علت مخالفت او با سخن آن شخص، پایمال شدن حقوق انسان ها باشد - كه حق آزادی هم یكی از آن هاست - آیا باز ولتر حاضر بود جان خود را از دست بدهد تا آن كوه آتشفشان مواد گداخته خود را بر مزرعه روان ها و مغزهای بشر سرازیر كند و آن ها را تباه بسازد!؟

اگر آزادی بیان معقول باشد، قابل پذیرش است و اگر نامعقول باشد، قابل دفاع نیست، زیرا آزادی بیان نامعقول دارای آثار زیر است:

 

الف- موضوعیت پیدا كردن خود بیان، قطع نظر از این كه محتوای آن چیست.

 

ب- اشخاصی كه سخنان بی محتوا دارند و گمان می برند كه آن سخنان برای همگان اهمیت دارد، از روی دلسوزی آن ها را برای مردم بیان می كنند.

 

ج- كسانی كه عاشق مطرح كردن خودشان هستند، از طریق سخنان بی محتوا خود را مطرح می كنند.

 

د- بیان مطالب جالب و تكان دهنده، بدون آن كه به اثر آن بر روی خواننده تأمل شود.

 

ابراز و بیان واقعیات مفید به حال انسان ها - در دو بعد مادی و معنوی - نه تنها آزاد است، بلكه اگر كسی از بیان آن ها خودداری ورزد، مجرم تلقی خواهد شد. آزادی بیان هنگامی اشكال پیدا می كند كه همه اصول و ارزش های واقعی بشری را مختل سازد و مغزها را گمراه كند.

تعداد بازدید: ۱۶۰۴۶

فرم تماس

آدرس:

فلکه دوم صادقیه - بلوار آیت الله کاشانی - خ حسن آباد - کوچه 4 - پلاک 22 - ایران - تهران

کد پستی: 1481843465
مرکز فروش آثار:
ایمیل: info@ostad-jafari.com
تلفن ثابت: +9821 44091042 +9821 44005453
نمابر: +9821 44070200
حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری است
توسعه و پشتیبانی فنی شرکت توسعه همراه افزار ایرانیان