حیات: چیستی و چرایی

6- عشق شدید به كار و فعالیت : از آن جایی كه وصول به هدف زندگی، بدون حركت در مسیر جاذبه الهی امكان پذیر نیست، بنابر این، كار و تلاش جدی برای انسان هدفدار، یك اصل حیاتی تلقی می شود.

دوست دارد یار این آشفتگی            كوشش بیهوده به از خفتگی

اندرین ره می تراش و می خراش            تا دم آخر دمی غافل مباش

7- به دست آوردن آزادی برین : در زندگی هدفدار، هوی و هوس های آدمی كنترل شده، آزادی برین تحقق پیدا می كند.

زندگی با آزادی برین، یكی از مختصات عالی زندگی هدفدار است. بدون به دست آوردن این آزادی كه عبارت است از رهایی شخصیت آدمی از عوامل ركود و محدودیت در صندوق های خودپرستی و تخیلات، حتی سایر آزادی هایی كه برای جریان معمولی حیات به دست آورده شده است، مانند آزادی اجتماعی و آزادی عقیده، پاسخی منطقی برای معنای حیات نیافته ایم.

8- آزاد ساختن انسان از مطلق تراشی ها : ذهن انسان همواره دچار مطلق سازی می شود و برای رهایی از آن، آدمی باید هدف اعلای زندگی را به عنوان مطلق در نظر بگیرد تا بقیه امور را به عنوان وسیله ای برای آن مطلق تلقی نماید.

اقسام شش گانه زندگی

1- زندگی ناآگاهانه و بدون استقلال شخصیت و آزادی و اختیار : در این نوع زندگی، اموری مطرح است كه برای حیات طبیعی لازم است، نظیر تولید مثل و قرار گرفتن در گردباد عوامل جبری طبیعت. در این نوع زندگی، انسان نه معنا و مفهومی برای حیات خود سراغ دارد و نه به زندگی معنوی می اندیشد. افرادی كه به این نوع زندگی مشغولند، از خود استقلالی ندارند و تابع بی چون و چرای عوامل زودگذر حیات طبیعی هستند.

2- زندگی دنیوی برای دنیای محض : افراد در این نوع زندگی، فقط به امور مادی توجه دارند و هدفی جز زندگی مادی برای خود در نظر نمی گیرند. این گونه افراد به برخی از قوانین جهان توجه دارند و طبیعت و شوون آن را شوخی تلقی نمی كنند. این افراد فقط به زندگی مادی خود قانع بوده و احساسات عالی را نادیده می گیرند. این قبیل افراد به موقعیت خود در جهان هستی توجه ندارند و بر این اساس به پاسخگویی به سئوالات اساسی از كجا آمده ام؟ به كجا می روم؟ برای چه آمده ام؟ نمی پردازند.

3- زندگی معنوی برای تلطیف روح یا برای آخرت محض : در این زندگی، فرد فقط به سركوب غرایز و احساسات طبیعی خود می پردازد تا روح خود را تزكیه نماید. برخی از مرتاضان، هدف اعلای حیات را به فعلیت رسانیدن ابعاد لطیف و ظریف روح خود می دانند. این قبیل افراد برای تقویت روح خود، اعتنایی به دیگران نمی كنند و فقط در فكر نجات روح خویش می باشند.

4- زندگی دو عنصری دنیوی و اخروی كه هر یك مستقلا هدف قرار می گیرند : در این نوع زندگی، افراد هم به عنصر دنیوی و مادی حیات توجه دارند و هم به حیات اخروی. این قبیل افراد، حیات دنیا و آخرت را در ارتباط با یكدیگر مطرح نمی كنند. اینان نمی دانند كه حیات آدمی حقیقتی است غیرقابل تجزیه، گرچه دارای ابعاد متنوع است. این افراد از وحدت حیات دنیا و آخرت، و وحدت هدف اعلای آن دو غافلند.

5 - زندگی معنوی نما برای زندگی مادی و زندگی اخروی نما برای زندگی دنیوی : افرادی كه به این نوع زندگی مشغولند، از فهم حقیقت حیات ناتوان هستند و به ریاكاری مشغولند. اینان توجه ندارند كه ریاكاری و ظاهرسازی فقط عده كمی از ساده لوحان را، آن هم برای مدتی محدود فریب می دهد. این گونه افراد قبل از آن كه دیگران را گول بزنند، خود را فریب داده اند و در واقع به یك خودكشی تدریجی روحی می پردازند. این افراد ظاهرشان جنبه معنوی دارد، ولی باطنشان شیطانی است.

6- زندگی دنیوی در مسیر حیات اخروی كه حیات معقول نامیده می شود: این نوع زندگی مورد نظر پیامبران الهی بوده است. انبیاء و حكمای الهی، زندگی را حقیقتی عالی و با عظمت معرفی می كردند. آن ها دو بال "علم" و "عمل صالح" را برای تكامل انسان در نظر می گرفتند و زندگی دنیوی را در مسیر حیات اخروی به جریان می انداختند. انسان در پهنه حیات مادی با تصرف در عالم، تكامل پیدا می كند. هر چند فعالیت های انسانی جنبه مادی دارد، ولی حقیقت و باطن آن می تواند جنبه اخروی هم داشته باشد. در این نوع زندگی كه باطنش اخروی و معنوی، ولی نمودش دنیوی و مادی است، هیچ گاه احساس پوچی و ركود در حیات به انسان دست نمی دهد و آدمی با وجود ناگواری های بسیار، حیات را گوارا تلقی می كند.