زن و مرد: پژوهشی جدی

برای شناسایی همه جانبه مردی كه دارای همسر است، باید خصوصیات زن وی را كه به عنوان همسر در حیات آن مرد موثر است، بررسی نمود. هم چنین، برای شناخت همه جانبه زنی كه دارای شوهر است، باید خصوصیات شوهر وی را كه به عنوان همسر در حیات آن زن موثر است، شناسایی نمود. اگر مبنای زناشویی هر مرد و زنی بر اساس هویت طبیعی خدادادی و آگاهی از شخصیت انسانی طرف مقابل باشد، این دو نفر اوصاف والای انسانی را در خود شكوفا می سازند.

برخی از ویژگی هایی كه برای زن و مرد ذكر می شود، ناشی از هویت آن ها نیست، بلكه مربوط به علل ثانوی است. مثلا برخی معتقدند كه زن مانند مرد، قدرت تغییر شخصیت خود را ندارد. این تصور برای زن ها از این جا ناشی می شود كه زن ها موقعیت و شخصیت فعلی خود را قابل دگرگونی تلقی نمی كنند، در حالی كه مردان به جهت ارتباط با اشخاص فراوان و آگاهی از امكان به دست آوردن عناصری برای شخصیت خود، دست به تغییر شخصیت خویش می زنند. زن هایی نظیر رابعه عدویه كه تصور صحیح از خود داشته اند، توانسته اند به مراتب بالای عرفانی دست یابند.

برخی نیز گفته اند: "زن كم تر از مرد توانایی تنها ماندن را دارد و حاضر به گوشه گیری و اعتكاف نیست. زن بی مرد بیش تر از مرد بی زن نقص خود را احساس می كند." این مطلب نیز صحیح به نظر نمی رسد، زیرا باید بررسی كرد كه مراد از تنها ماندن چیست؟ اگر مقصود بی اعتنایی به اجتماع و رهاكردن یا احساس شكست در زندگی اجتماعی است، این تنهایی، نقص تلقی نمی شود و برای هیچ مردی نیز، مزیت محسوب نمی شود و اگر برای محاسبه شخصیت و شوون زندگی است، كمال است و مردان اندكی هم توفیق این تنهایی را داشته اند.

از نظر برخی، زن دوست دارد كه همسرش از نظر جسمانی نیرومند باشد، نه ضعیف. حتی مردی را كه از نظر جسمانی قوی تر باشد، بر مردی كه از نظر جسمانی معتدل باشد، ترجیح می دهد.

این نظر نیز صحیح نیست، زیرا زن هایی كه چنین خصوصیتی دارند، به خاطر قدرت مردان در برابر رویدادها و حوادث زندگی است. یعنی دوست دارند كه همسر آن ها توانایی مبارزه با حوادث زندگی را داشته باشند. این هم كه گفته می شود: مرد به زیبایی زن بیش تر توجه دارد، درست نیست. یعنی هویت مردان چنین نیست، بلكه بسیاری از مردان، زنانی را دوست دارند كه بتوانند مدیریت خانواده را برعهده گیرند.

عقل نظری در زن و مرد

مرد از نقطه نظر عقل نظری، قوی تر از زن است. مرد یك سلسله واقعیات را با علم حصولی درك می كند، در حالی كه زن طعم برخی واقعیات را با علم حضوری می چشد.

گویی زن علم حضوری به حیات دیگران دارد، در حالی كه علم مرد به حیات دیگران، علم حصولی است. یعنی زن واقعیت حیات را در ذات خود می یابد، در صورتی كه مرد به وسیله حواس و تعقل نظری محض، عكسی از حیات را در ذهن خود منعكس می نماید. این عكسبرداری مختص به حیات نیست، بلكه چنان كه مولانا می گوید:

تا بدانی كآسمان های سمی         هست عكس مدركات آدمی

گر نبودی عكس آن سرو سرور           پس نخواندی ایزدش دارالغرور

ممكن است مرد درباره پدیده حیات و مختصات و تحولات آن، میلیون ها معلومات داشته باشد، ولی همه می دانیم كه این معلومات با چشیدن طعم خود حیات بسیار متفاوت است.

زن دارای آن قدرتی است كه حیات دیگران را مانند حیات خود، با علم حضوری درك كند. از همین جاست كه در طول قرون و اعصار در برابر هزاران اشقیای تاریخ، نظیر چنگیز و نرون و آتیلا نمی توان پنج نفر زن خونخوار پیدا كرد. كلئوپاترا نیز كه از فرو كردن سنجاق به سینه كنیزان خود لذت می برد، در تاریخ زن ها ضرب المثل شده است.

هنگامی كه زن به مردی علاقه مند می شود، جان خود را در طبق اخلاص می گذارد و به وی عرضه می كند، در حالی كه مرد هر اندازه هم كه به یك زن عشق بورزد، حاضر نیست جان خود را تقدیم همسرش كند. زن از این جهت برتر از مرد است و در مقابل این امتیاز كه زن در متن حیات دارد، مرد از توانایی عقل نظری محض بیش تر برخوردار است و این امتیاز، از ارزش های انسانی محسوب نمی شود. بنابر این، فعالیت های تجریدی، نشانه امتیاز ارزشی او تلقی نمی شود.