9- ضرورت محاسبه و موازنه خویشتن. در مسیر تصعید حیات تكاملی، محاسبه و موازنه خویشتن، یك اصل اساسی است. ممكن است برخی تصور كنند كه زندگی ماشینی و پرشدن اوقات زندگی انسان ها، آن ها را از محاسبه خویشتن باز می دارد، در حالی كه اگر تعلیم و تربیت ها و مدیریت های اجتماعی ضرورت داشتن شخصیت اصیل را به انسان ها تفهیم كنند، افراد انسانی در جهت محاسبه خویشتن گام های اساسی خواهند برداشت.
اگر انسان به محاسبه نفس خویش بپردازد، حیات معنای دیگری پیدا خواهد كرد. ضرورت این امر باید مورد توجه مسؤولین تعلیم و تربیت و مدیریت جامعه قرار گیرد.
10- در مسیر تصعید حیات تكاملی نباید با دل دادن به پستی ها، عظمت و ارزش من خویشتن را تباه كرد. علی(ع) می فرماید:
وَ اîكرِم نَفسَكَ عَن كُلِّ دَنيةٍ وَ اِن ساقَتكَ اِلَي الرَّغائِب، فَاِنَّكَ لَن تَعتاضَ بِما تَبذِلُ مِن نَفسِكَ عِوَضا
"نفس خویش را بالاتر و با عظمت از آن بدان كه در معرض معامله با پستی ها قرار دهی، اگر چه نفس با آن پستی ها تو را به سوی امیال خوشایند بكشاند، زیرا تو در برابر آن چه كه از خویشتن از دست خواهی داد، به دست نخواهی آورد."
تن دادن به پستی ها، بزرگ ترین مانع رشد و كمال است. با هر وسیله ای نمی توان خود را به هدف حیات رساند. انسان نباید گوهر وجودی خود را ارزان بفروشد. اگر خود انسانی از دست برود، هیچ چیز جای آن را نخواهد گرفت. بهای "خود" برتر از هر چیز است. انسان های بی شماری، "خود" را به بهای ناچیز در پای هوی و هوس ها قربانی می كنند و گمان می برند كه چیزی هم به دست آورده اند.
11- از بزرگ ترین جلوه های تصعید حیات تكاملی، میزان، قرار دادن خویشتن در ارتباط با دیگران است.
این كه میزان صحیح در ارتباط یك انسان با انسان های دیگر چیست، مطلب بسیار با اهمیتی است. البته مراد از ارتباط انسان ها با یكدیگر، صرفآ تشكیل زندگی اجتماعی نیست، زیرا عامل اصلی تشكیل زندگی اجتماعی، "عدم مزاحمت در زندگی و امكان پذیر ساختن هماهنگی قوا و استعدادهای مردم و بهره برداری بهتر از آن ها در تحقق بخشیدن به زندگی دسته جمعی است".
میزانی كه در ارتباط انسان ها با یكدیگر در مسیر تصعید حیات تكاملی ضرورت دارد، مافوق میزان قوانین و مقررات زندگی اجتماعی است. این میزان، همان من انسانی است. البته آن من انسانی كه از تهذیب و تزكیه برخوردار شده و در مسیر رشد قرار گرفته است.
12- از نیرومندترین عوامل تصعید حیات تكاملی، همت عالی است. علی(ع) می فرماید:
قَدرُ الرَّجُلِ عَلي قَدرِ هِمَّتِهِ
"اندازه و ارزش مرد به همت اوست."
لازمه همت عالی چند شرط زیرین است:
الف - هدف گیری عالی و عدم رضایت برآن چه جامعه برانسان تحمیل می كند.
ب - برتر رفتن از امواج خواسته های زودگذر و ارزیابی لذایذ طبیعی كه آدمی را به خود مشغول می كنند و نمی گذارند انسان سیر صعودی پیدا كند.
ج - تفسیر منطقی درباره دو مفهوم "امكان" و "محال". برخی افراد با داشتن قدرت و اراده كافی برای انجام اقدام های مناسب، امر ممكن را با امر محال اشتباه می كنند و این افراد تصور می كنند هدفی را كه در نظر گرفته اند، مافوق قدرت آن هاست.
د - عنصر اراده در به ثمر رسیدن همت عالی اساسی ترین نقش را دارد، زیرا تا انسان اراده نكند، كاری صورت نمی گیرد.
اگرانسان از همت عالی برخوردار باشد، نتایج زیر نصیب وی خواهد شد:
الف - شكیبایی و بردباری: همت عالی می تواند ثبات و آرامش انسان را در برابر آثار منفی لذت و الم به وجود آورد.
ب - آشكار شدن رازهای روح: لذایذ و آلام موجب می شود كه انسان از رازهای روح محروم شود. با همت عالی می توان در مقابل لذایذ و آلام استقامت نشان داد.
ج - سازندگی اجتماع: انسان هایی می توانند به سازندگی جامعه بپردازند كه از علو همت برخوردار باشند.
د - حریت: همت عالی موجب حریت انسان می شود.
ه - علو همت و حریت، موجب افزایش ظرفیت دل برای كسب خیر و كمال می شود.