سخن روز

اگر آن روزى كه قامت سرو مانندِ آدمى نقش زمين مى‌شود و چراغِ بسيار درخشان وى خاموش مى‌شود و احساس و اراده و تمامى غرايزش از كار مى‌افتد، مورد نظاره دقيق و آگاهى عميق قرار بگيرد، مى‌تواند درس‌هايى بسيار آموزنده براى تماشاگران باشد، ولى هيهات! ما درباره اين منظره آموزنده، تنها به يك خيره شدنِ چند لحظه‌اى و آه كشيدن، و اگر آن افتاده بر روى زمين بسيار براى ما محبوب باشد، به ريختن چند قطره اشك قناعت ورزيده و راه هميشگى خود را پيش مى‌گيريم و بار ديگر همان عينكِ حياتِ طبيعىِ حيوانى را به چشمانمان مى‌زنيم و پايانى براى خود نمى‌بينیم! تفسير نهج‌البلاغه، ج 24

عده‌اى را با چشمانمان مشاهده كرده‌ايم كه با ياد گرفتن چند اصطلاح فريبنده و با خواندن چند مجلد كتاب ذوقى، تحملشان را چنان از دست دادند كه حاضر به شنيدن حتى يك كلمه انتقاد نشدند! در برابر اين كم‌ظرفيت‌ها، انسان‌هايى [را هم] ديديم كه با داشتن دريايى از معلومات و به وجود آوردن صدها مسائل ابداعى در فلسفه و علوم انسانى، كم‌ترين خودنمايى و هياهو، حتى بدون ابراز اين كه: «من هم موجودم»، لحظات عمر پربارشان در ابديت معارف جاودانى سپرى شد. تفسير نهج‌البلاغه، ج 26

متأسفانه برخى از جوامع اسلامى كه دين آنها بيش از همه اديان و مكاتب ديگر جوامع به مراعات نظم و قانون اصرار مى‌ورزد، از زيان‌هاى بى‌نظمى رنج مى‌برند. تفسير نهج‌البلاغه، ج 26

هنگامی كه آدمى از جان پاك خود كه به وسيله تكاپوى عقلانى و وجدانى و عضلانى جوهر خود را به فعليت مى‌رساند، آگاه شد، و اين اندازه درك كرد كه جزئى از آن آهنگ كلى هستى است كه براى حركت و گرديدن در مشيت الهى نواخته مى‌شود، به عبادت مشغول شده است. با اين معنا كه براى عبادت گفتيم، همه شئون زندگى انسان عبادت و روى كره زمين، مسجد اوست. تفسير نهج‌البلاغه، ج 10

وجدان ما قاطعانه حكم مى‌كند كه از ستمديدگان بشرى دفاع كنيم و در راه خدمت به انسان‌ها از هيچ تلاش و گذشتى دريغ و مضايقه نكنيم! تفسير نهج‌البلاغه، ج 6

اى ابوذر، تو را مى‌جويم كه دشت سوزان ربذه را كه تنها حشرات زمينى آن، حيات را به ياد مى‌آورد، بر هواى بهشتى و كاخ‌هاى مجلل شام معاويه نشين ترجيح دادى. تفسير نهج‌البلاغه، ج 6

مگر ايمان نياوردن كار آسانى است! مگر گوش فروبستن از آهنگ بسيار موزون اين نظم بزرگ، كارى امكان‌پذير است؟ مگر سركوب كردن نغمه‌هاى اصيل وجدان كه با انگشتان نظم جهان نواخته مى‌شود، با شوخى‌هاى «من نمى‌شنوم» و يا «انشاءالله بز بود»، صورت‌پذير است؟ آرى، همه اين تجاهل‌ها و نمى‌بينم‌ها و نمى‌شنوم‌ها امكان‌پذير است، به شرط آن كه هرگز براى تماشا و نظاره و انديشه درباره اين كيهان سترگ سر بلند نكنيم. تفسير نهج‌البلاغه، ج 8

معناى حاكميت خدا چنين است كه خداوند متعال بذرهاى خير و كمال را در نهاد انسان‌ها كاشته و به ‌وسيله عقل و وجدان و پيامبران عظام، روياندن و به فعليت رساندن آن بذرها را از انسان‌ها مى‌خواهد. تفسير نهج‌البلاغه، ج 9

صدق گفتار «ابوذر غفارى» با جان ما درمى‌آميزد و اعماق روح ما را روشن‌تر مى‌کند، تا آن متفكرى كه مجلداتى را درباره راست و دروغ تحقيق کرده، ولى يك مطلب عالى را كه از ديگران گرفته است، به خود نسبت دهد. تفسير نهج‌البلاغه، جلد 1

هنگامى كه خرد و وجدان در درون يك انسان نابود شد، عاملى براى تشخيص حق و باطل و هدايت و ضلالت در وجود او نيست كه بتواند با بينايى و روشن‌بينى در اين دنيا حركت كند. تفسير نهج‌البلاغه، ج 14