سخن روز

آشنا ساختن انسان با خويشتن؛ اين هم يكى از اساسى‌ترين مواد رسالت درباره انسان است كه بدون آن، هيچ كارى درباره انسان صورت نخواهد گرفت. ترجمه و تفسير نهج‌البلاغه، جلد 1

اگر مربيان و پيشتازان جوامع، نشانى حيات ما را به دست ما بدهند، هيچ انسانى در زندگى احساس شكست نخواهد كرد. ترجمه و تفسير نهج‌البلاغه، ج 1

زندگى بدون آشنايى با خود، و تنفس بدون خودِ ايده‌آل، نه تنها قابل تفسير و توجيه نيست، بلكه به تنهايى مى‌تواند همه قوانين منطقى زندگى و ارزش‌هاى آن را به تباهى بكشد. ترجمه و تفسير نهج‌البلاغه، ج 1

ديگر هيچ صدايى انسان ساز، براى شنيده شدن طنين نمى‌اندازد ... جوامعى كه در آسايش و رفاه مادى چنان غوطه‌ورند كه حيات را جز لذت‌هاى زودگذر، كه عمدۀ آنها از رنج و آلام ديگران به دست مى‌آيد، نمى‌شناسند. دردآورتر از همۀ مصيبت‌ها و دلخراش‌تر از همۀ بانگ‌هاى شوم اين است كه اين جوامع میگويند: پرچم پيشرفت و تكامل بشرى به دوش ماست و همگان باید به دنبال ما راه بيفتند! به كجا؟ به قهوه‌خانه های پوچگرایی (نیهيليستى) كه مدتى است با دست فرويد افتتاح شده، انواع مشروبات ماكياولى و هابزى و داروينى و نيچه‌اى را در زيباترين شيشه‌هاى علم‌نما و قشنگ‌ترين پياله‌هاى هواخواهى از انسانيت در اختيار همگان مى‌گذارند! ... وضع اين‌گونه جوامع در همين جا ختم نمیشود، بلكه به ‌نظر خواب رفتگان يا مستان آن جوامع، ديگر انسان‌ها باید اجازۀ حقِ حياتِ منطقى را از آنان دريافت کنند! ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 3

حوادث و رويدادهاى دنيا كه در طناب قانون علت و معلول يكى به دنبال ديگرى برمى‌خيزد و راه خود را پيش مى‌گيرد، قاطعانه‌ترين دليل براى اثبات اين مسئله است كه كردارها و انديشه‌ها و گفتارهاى ما نتايج خود را بدون استثنا به دنبال خود مى‌كشند و ما را در محاصرۀ خود قرار مى‌دهند. با توجه به سرگذشت بشر در تاريخ طولانى كه پشت سر گذاشته است، حتى ناچيزترين حادثه‌اى پيدا نمى‌شود كه معلولى را به دنبال خود نياورد و يا معلول علتى نباشد. ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 3، تفسیر خطبه شانزدهم

يكى از بارزترين انواع زنجير رويدادها، حلقه‌هاى ظلم و تجاوز به حقوق و حيات ديگر انسان‌هاست كه معلول خود، یعنی حلقه‌هاى متنوع كيفرها را به دنبال خود مى‌كشد. دير يا زود، آگاهانه يا ناآگاه، حلقه‌هاى اين زنجير پشت سر هم به دست و پاى تجاوزكاران مى‌پيچد و آنان را راهى سيه چال سقوط مى‌کند.نابينا آن فرد و جامعه‌اى است كه ديده از رنگ تند اين زنجير ببندد! ناشنوا آن فرد يا جامعه‌اى است كه گوش آنها از شنيدن حركت پر صداى آن كر باشد! ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 3، تفسیر خطبه شانزدهم

كسى كه شخصيت ندارد، موضوعى براى تزكيه و سازندگى آن ندارد؛ چنين شخصى نيازى به تقوا و خويشتن‌دارى نمى‌بيند كه شخصيت خود را از متلاشى شدن در منجلاب فساد و ستمگرى حفظ کند. غافل از آن‌كه كيفرهاى جبرى فساد و تجاوز، پابه‌پاى او حركت مى‌كند تا گريبانش را بگيرد و اگر تبهكارى‌هاي او در حدى از رذالت و وقاحت باشد كه كيفرهاى اين زندگى نتواند از او انتقام بگيرد، بدون اين‌كه او را رها كند، گريبان روحش را پس از جدايى از كالبد تن به‌ دست مى‌گيرد و شرنگ جانگزاترى به كام او مى‌ريزد. ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 3، تفسیر خطبه شانزدهم

به راستى، مگر پاداش فضيلت و عدالت را مى‌توان در لذايذ و مزاياى اين زندگى جست كه بتوان كيفر واقعى تجاوز و ستمكارى را در تلخى‌ها و شكنجه‌هاى ناچيز و محدود آن سراغ گرفت؟ چنان‌كه پاداش على بن ابيطالب(ع) را لباس و مسكن و خوراك و مقام ناچيز اين دنيا نمى‌تواند ادا كند، همچنان، كيفر و مجازات ابن ملجم نيز نمی تواند تلخى‌ها و شكنجه‌هاى محدود و زودگذر اين دنيا باشد. ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 3، تفسیر خطبه شانزدهم

ساده‌لوحان غوطه‌ور در لذايذ محدود دنيا و آشنا با تلخى‌هاى زودگذر آن، توانايى درك لذايذ پايدار روح و شكنجه‌هاى ابدى آن را ندارند. آن پاداش‌ها و كيفرهايى توجه آنان را جلب مى‌كند كه محسوس و قابل لمس باشد! آنان از كيفر ستم به خويشتن و «از خود بيگانگى» اطلاعى ندارند. آنان از درد خود باختن، تلخى و شكنجه‌اى احساس نمى‌كنند، تا آن را به عنوان كيفر نابودكننده تلقى کنند. ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 3، تفسیر خطبه شانزدهم

بسیاری از آيات در قرآن مجيد، به بيان داستان‌هايى مى‌پردازد كه بازگوكنندۀ حلقه‌هاى زنجيرى كردارها و نتايج آنهاست. در بعضى از اين آيات، ظلم به خويشتن و «از خود بيگانگى» را جزو بدترين كيفرها معرفى مى‌كند كه به دنبال تبهكارى‌هاى مردم به وجود آمده است، از آن جمله، سورۀ حشر، آيۀ 19 است: «و نباشيد همچون کسانی ‌كه خدا را فراموش كردند، و در نتيجه، خداوند آنان را به خودفراموشى مبتلا ساخت». ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 3، تفسیر خطبه شانزدهم