سخن روز

آتشش پنهان و ذوقش آشكار / دود او ظاهر شود پايان كار //. ظواهر فريباى دنيا چند صباحى براى ما مى‌درخشد و نفس ما از آنها برخوردار مى‌شود، ولى تلخى‌هاى آنها در پايان كار آشكار مى‌گردد. متاع دنيا بنا به فرموده خداوند عزوجل: «لهو و لعبى بيش نيست»، چند روزى در مقابل ديدگان مى‌درخشد و ما را مى‌خرد؛ آرى فوق‌العاده ارزان مى‌خرد. تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، ج 1 ، ص 803

هر معرفتى كه به وسيله نوابغ وارد صحنه معارف بشرى مى‌شود، بدون وابستگى به معرفتى كه پيامبران عرضه مى‌كنند و يا بدون تفسير كلى از ديدگاه پيامبران الهى، از پاسخ‌گويى نهايى به همه چون و چراها ناتوان است. ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 19

او (على ع) مردم جامعه را مشتى جاندار كه جانش وابسته زمامدار مقتدر باشد، نمى‌داند. او مردم را مانند برگ‌هاى خزانى در برابر توفان تمايلات زمامدار تلقى نمى‌كند. او از يك افق بسيار والا به آن مردم مى‌نگرد كه جان دارند، من دارند، شخصيت دارند، خواسته‌هاى معقول دارند و او ست كه مسئول بارور ساختن همه آنهاست. تفسير نهج‌البلاغه، ج 6

آيا اين قدرتمندى جز اين است كه اميرالمؤمنين(ع) توانسته است خود را از محاصره خودمحورى درآورده، همه انسان‌ها را در درون خود جاى دهد؟ جاى دادن همه انسان‌ها در درون و همه آن‌ها را اجزايى براى خود فرض كردن، نمونه‌اى از قدرت الهى را نشان مى‌دهد كه ساير قدرتمندان به ‌اصطلاح معمولى كه در محاصره خودمحورى زودگذر قرار گرفته‌اند، فاقد آنند. ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 3

اميرالمؤمنين (ع) درباره نتيجه عرض اندام در برابر حق فرموده است: كسى كه در برابر حق عرض اندام کند، هلاكت او قطعى است. ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 4

همه سخنان اميرالمؤمنين(ع) بيان واقعيات محض درباره «انسان آن چنان كه هست» و «انسان آن چنان كه بايد» است. لذا، همه آن صاحب ‌نظران كه از وجدان بيدار برخوردارند، گفته‌اند: «كتاب نهج‌البلاغه پايين‌تر از كتاب الهى و بالاتر از كتاب بشرى است». ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 14

ابن ابى‌الحديد (شارح نهج البلاغه، از اهل تسنن)، از مسائلى كه درباره علم اميرالمؤمنين(ع) مطرح كرده، چنين نتيجه مى‌گيرد: خلاصه، حال اميرالمؤمنين(ع) در علم جداً باعظمت است و كسى به او نرسيده و حتى كسى نزديك به آن هم نيست، و براى على(ع) شايسته است كه خود را معادن علم و چشمه‌سارهاى جوشان حكمت (حِكَم) توصيف كند. ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 20

متصدى زمامدارى بايد عالِم به «انسان آن‌چنان كه هست» و «انسان آن‌چنان كه بايد»، باشد. حكومت جاهلان نه تنها جامعه را در ظلمات مهلك جهل فرو مى‌برد، بلكه همه ابعاد حيات فردى و اجتماعى مردم را مختل مى کند. ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 21

اهانت بر معتقدات و پيشوايان مقدس يك ملت، پايمال كردن حق كرامت آنهاست. ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 21

اميرالمؤمنين (ع) مى‌فرمايد: «دفاع انسان قدرتمند از جان انسان ناتوان، چه در حال جنگ و چه در غير اين حال، مانند دفاع وى از جان خود بايد باشد». يعنى همان‌گونه كه جان آدمى در موقع احساس خطر همه قواى مغزى و عضلانى خود را به كمك مى‌طلبد و همه آن قوا بدون معطلى و بدون تلف كردن كم‌ترين وقت و بدون اندك مضايقه براى نجات دادن جان از خطر، حركت مى‌كنند و به فعاليت مى‌افتند، همان‌طور بايد اشخاصى كه داراى قدرت هستند، در موقع استمداد يك ناتوان از آنان، براى نجات دادن جان خود و بلكه حتى بدون ابراز استمداد، به همان حركت و فعاليت جدى بپردازند كه قواى مغزى و عضلانى خود آنان براى نجات دادن جانشان. ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 22