قرآن در نگاهی گذرا

وضع كیهان در روز قیامت

مباحث علمی امروزی - به طور اجمال - دگرگونی هایی را كه در كیهان بزرگ اتفاق خواهد افتاد، پیش بینی می كند، اگرچه كیفیت آن را به طور كامل بیان نمی نماید. این حادثه (دگرگونی وضع كیهان) در آیات قرآنی به طور فراوان آمده است، از آن جمله:

1- اِذَا وَقَعَتِ الوَاقِعَةُ لَیسَ لِوَقعَتِهَا كَاذِبَةٌ خَافِضَةٌ رَافِعَةٌ اِذَا رُجَّتِ الاَرضُ رَجًّا وَ بُسَّتِ الجِبَالُ بَسًّا فَكَانَت هَبَاءً مُنبَثّا. (واقعه، آیات 1 تا 6)

"هنگامی كه آن حادثه (قیامت) به وقوع پیوست. وقوع چنان روزی دروغ نیست. روزی است كه پست كننده و بلندكننده است. هنگامی كه زمین حركت شدید كرده و كوه ها شكستند و مانند غباری پراكنده شدند."

در معنای این كه روز قیامت پست كننده و بلندكننده است، اختلاف نظر وجود دارد. ابن عباس می گوید: "پست كننده مردمی است و بلندكننده مردمی است دیگر." حسن و جبایی گفته اند: "روز قیامت سرنگون كننده مردمی است به آتش و بلندكننده مردمی است به بهشت." - مجمع البیان، فضل بن حسن طبرسی، ج 9، ص .214 -

طبرسی می گوید: "جامع هر دو نظریه، پست شدن مردمی است در روز قیامت كه در دنیا بزرگ می نمودند و بالعكس." 

با نظر به آیات قرآنی، حوادث زیر در مقدمه روز قیامت و همان روز به وقوع خواهند پیوست:

الف - تحرك و زلزله شدید زمین كه در چند آیه مباركه، به آن تصریح شده است. 

ب - كوه ها پوچ، مانند پنبه حلاجی شده و سپس متلاشی می شوند، به طوری كه زمین هموار می گردد. 

ج - شكافتن آسمان و سست شدن و به هم پیچیدن آن.

د - از بین رفتن روشنایی خورشید و ماه.

ه - تاریك شدن ستارگان و پراكنده شدن آن ها.

و - باز شدن آسمان و به وجود آمدن درها در آن، برای نزول و صعود فرشتگان.

ز - دو صیحه بسیار عظیم كه در یكی همه مردم قالب تهی كنند و در دومی، زنده شوند.

ح - وحشت شدید و اضطراب انسان ها، تا آن جا كه دست از عزیزترین حیوانات (عشار) خود بردارند و از برادر، پدر، مادر و فرزندانشان بگریزند و زن های حامله، وضع حمل كنند و مردم از شدت اضطراب و تحیر، حالتی شبیه به مستی پیدا كنند.

ط - بیرون انداختن زمین، هر چه كه در درون خود دارد، از مردگان و غیره.

ی - جوشیدن آب دریاها و شعله ور شدن آن ها با هم، و در آمیختن انواع آب های شور و شیرین آن ها.

این دگرگونی های شدید، چنان نیست كه در یك موقع معین واقع شوند، بلكه - چنان كه اشاره كردیم - بعضی از آن ها پیش از بعض دیگر اتفاق می افتد.

آیات قرآن، روز قیامت را بسیار سخت توصیف می كند. آیا این سختی به جهت بر هم خوردن اوضاع كیهانی است؟ آیا به جهت وارد كردن فشار بر ابعاد و نیروهای مادی انسان هاست كه برای مشاهده واقعیت خود و بیان آن آماده می شوند؟ البته، هم با نظر به حكم عقل و هم با توجه به بعضی از دلایل نقلی، اشخاص به جهت اختلاف در سعادت و شقاوتی كه در زندگی دنیوی برای خود اندوخته اند، وارد قیامت می شوند.

اینك، آن چه در زیر می آوریم، مباحث و گفتارهایی دیگر درباره ابعادی از قرآن است كه طرح آن ها خالی از فایده به نظر نمی رسد:

ضرورت آشنایی با قرآن

ما باید با قرآن آشنا شویم و عالی ترین فهم خود را در شناخت آن به كار بیندازیم و با نور قرآن، بیماری های فكری و روانی خود را شفا بدهیم. با این آشنایی و شناخت و استشفاء، می توانیم در دل های خود بهار همیشگی به وجود بیاوریم. 

آشنایی با قرآن و آموزش آن، یعنی آشنایی و آموزش انسان درباره جان شیفته كمال خود، در منطقه "آن چنان كه هست" و "آن چنان كه باید". قرآن یك كتاب علمی معمولی نیست كه انسان را از دیدگاهی محدود مطرح كند، یا از دیدگاه دانش های قرارگرفته در معرض دگرگونی. این دانش ها یا معلول حواس طبیعی هستند به اضافه وساطت نسبی كه در حصول معرفت دارند، یا مختصات خود را هم با واقعیت مورد بررسی درهم می آمیزند و به مغز ما تحویل می دهند، با هدف گیری های معین.